Er is een website die ik nogal regelmatig bezoek. Hij heet ‘Buddha at the gaspump’, hetgeen zoveel betekent als Boeddha bij de benzinepomp. Opgericht door een man genaamd Rick Archer. Ik denk dat hij met deze site-naam een aantal dingen wil aangeven, ten eerste dat de wijsheden van de Boeddha voor het dagelijks leven bestemd zijn en ten tweede dat hij geen verlichte man is maar een gewone man die in spiritualiteit geïnteresseerd is. In elk geval is de ondertitel van de site: ‘Interviews with ‘Ordinary’ Spiritual Awakening People. Hij spreekt dus met allerlei heel interessante mensen zoals bijvoorbeeld: A.H. Almaas, Stanislav Grof, Deepak Chopra, Adyashanti, Mooji, Michael Roads, Isaac Shapiro, Gangaji en nog meer dan 200 anderen. Ik heb er al een heel stel beluisterd en vind ze vaak erg de moeite waard. De gesprekken zijn in het Engels.

Afijn, ik zat er dus weer een te luisteren van de week. En in dat gesprek ontdekte ik iets interessants. Het ging over emotionele onvolwassenheid. Daar had de psychotherapeut in mij natuurlijk wel interesse voor. Vooral omdat ik een parallel zag. Als therapeut gebruik ik heel vaak tekeningen in mijn werk met cliënten. Om sommige dingen te achterhalen vanuit hun onderbewuste is dat een zeer nuttig hulpmiddel. Vaak moeten ze dan eerst een barrière over omdat ze heel vaak zeggen (op mijn vraag of ze een tekening willen maken) dat ze niet kunnen tekenen. En daar schamen ze zich dan voor. Het is ook zeker waar dat volwassen mensen hun tekeningen erg vaak sterk aan kindertekeningen doen denken. De reden hiervoor is niet dat ze niet zouden kunnen tekenen, maar de reden is dat ze zijn gestopt met het ontwikkelen van hun vermogen om te tekenen op het moment dat de school waarop ze zaten geen tekenles meer gaf. Heel vaak is dat rond een jaar of tien, elf, aan het eind van de basisschool. En als je geen les meer krijgt in iets, en je oefent het niet meer dan stagneert natuurlijk je ontwikkeling. Dus zien tekeningen van volwassenen er toch vaak kinderlijk uit. Voor gebruik in therapie is dat helemaal geen punt. Je kunt altijd zoveel halen uit tekeningen. Ongelofelijk. Maar goed. (en even tussenbeide: een paar gerichte lessen en iedereen kan leren tekenen, maar dat is dus voor therapie niet nodig)
Maar juist in dat gegeven van onderbroken (gestagneerde) ontwikkeling zag ik een parallel met ‘emotionele onvolwassenheid’. Wat ik daarmee bedoel ga ik nu uitleggen.
Als kleine baby en peutertjes zijn wij opgegroeid in een bepaald klimaat thuis. Baby’s en kleintjes tot ongeveer een jaar of drie kunnen niet denken (hersenen nog niet voor ontwikkeld), zij kunnen alleen maar voelen. Ze worden in een lichaam geboren en dat lichaam heeft een aantal instrumenten die ze eerst moeten leren snappen om ze vervolgens te leren gebruiken. Die instrumenten doen het vanzelf al maar zij moeten er aan wennen en dat duurt dus die eerste drie jaar van hun leventje. Die instrumenten noemen wij zintuigen. En via die zintuigen nemen ze informatie op en die wordt omgezet in gevoelens. Voorbeeld: baby krijgt honger, voelt onprettig, baby gaat huilen, moeder komt en voedt hem, baby tevree (als hij mazzel heeft). Baby gaat in lekker warm badje, voelt prettig, baby geniet. Zo worden alle ervaringen omgezet in een gevoel. Na een tijdje merkt baby: hee als ik wat wil dan huil ik en dan komt de voedselverzorging. Dus baby heeft een handigheidje geleerd. Helemaal prima, zo werkt het nu eenmaal.

Maar, o wee.
Degenen die de baby’s produceren en opvoeden, meestal de jonge ouders, of andere opvoeders, zijn natuurlijk volwassen. En helaas hebben volwassenen meestal niet het vermogen om baby’s en peuters te begrijpen. De oudere generatie onder ons weet wellicht nog wel dat er vroeger gezegd werd ‘Pas op dat je de baby niet verwent hoor! Hij moet eten om de 4 uur en niet eerder. Dan laat je hem maar huilen, want anders neemt hij straks een loopje met je.’ Alsof een pasgeboren kind dat zou kunnen doen. Dus zal vroeger menig baby’tje zeer wanhopig hebben liggen krijsen vanwege dat onaangename lege gevoel in zijn buik, omdat hij eerder dan na 4 uur honger had. Gelukkig is de tendens tegenwoordig iets natuurlijker geworden, maar ik dwaal af.
Aangezien de ouders dus niet snappen dat hun kleine hummel een ‘voel machine, gericht op ervaringen, namelijk leren-door-doen’ is, gaan zij, geheel goed bedoeld (meestal) hun kleintje ‘opvoeden’. Dit vertaalt zich echter helaas meestal in het indammen van de spontane gevoelens van het kind. Dus wat doet zich voor: kind krijst, moeder krijgt er een punthoofd van en legt het kind op een kamer boven, deur dicht en gaat beneden stofzuigen. Of stel dat een kleine van twee eigenwijs is en nee zegt op alles en een potje gaat stampvoeten. Dan pakt moeder hem op en zet hem op de gang. ‘Zo ga jij maar afkoelen’ waardoor de emoties en gevoelens die kindjes hebben niet worden erkend, maar juist worden afgedaan als onwenselijk. Dus wat gebeurt er met de emoties van die jonge kindjes? Ze worden ingedamd. De kleintjes leren zich ‘aanpassen’. Met andere woorden: ze leren zichzelf automatisch een ‘overlevingsstrategie’ aan, zodat ze door hun ouders (opvoeders) niet worden afgewezen. Dat moeten ze wel doen omdat ze volledig afhankelijk zijn en koste wat kost de liefde van die ouders zoeken. Laten we voor de duidelijkheid een voorbeeld nemen. Een kind van twee wordt witheet omdat hij niet mag wat hij wil. De heftige, boze reactie van de ouder doet hem zo schrikken dat hij voortaan zijn boosheid onderdrukt omdat hij aanleert dat boosheid ongewenst is. Het zou dan kunnen dat dit kind als volwassene nog altijd zijn boosheid niet kan uiten en bijvoorbeeld passief agressief gedrag gaat vertonen.
Een ander voorbeeld is de emotie angst. Stel dat een kind ergens is met zijn moeder, maakt niet uit waar, en ergens van schrikt en hard gaat huilen. Als moeder dan een beetje luchtig troost en zegt ‘niet huilen hoor er is niets aan de hand’, dus geen aandacht schenkt aan de oorzaak van het huilen (schrik), wordt die emotie (angst) niet erkend en wordt afgedaan. Dan kan het kind niet leren om met angst om te gaan. Als dit soort dingen vaak gebeurt leert een kind niet op zijn eigen emoties vertrouwen, maar ze juist verdringen.
Even tussendoor: ik ben niet bezig met moeder of opvoeder ergens de schuld van te geven. Ik ben nog steeds bezig met de introductie.

Het gaat er om: heel jong worden emoties van kinderen niet erkend en dus leren zij niet
om de emotie te hanteren, en in te zien waar hij voor dient. Dan gebeurt hetzelfde als met het tekenvermogen: het kind blijft emotioneel onvolwassen en de latere volwassene heeft nog opgeslagen in zijn onderbewuste een heel cluster ‘onvolwassen emotionele responsen’ op situaties.
Waarom moeten emoties dan worden erkend? Omdat ze natuurlijk een functie hebben. Alle emotie is bedoeld om je te helpen overleven als diersoort mens tijdens je bestaan op de planeet Aarde. Stel dat een vogel zijn angst-instinct voor katten verdringt, dan eindigt hij als kattenvoer, nietwaar?
Waarom is het interessant hierover na te denken? Omdat als we van onszelf weten, dus ons bewust worden van het feit dat wij emotionele reacties verdringen, wij onszelf kunnen helpen groeien. Waarom zouden we dat doen? Dan voelen wij ons beter, meer in harmonie en completer.
Voorbeeldje: iemand is bang in het donker. Wellicht is er ooit iets gebeurd vroeger waardoor die angst zich heeft vastgezet. Het mooie is dat we om te kunnen groeien NIET hoeven te weten waar de angst vandaan komt. Dus de directe oorzaak hoeven we niet te achterhalen. Het enige dat we hoeven doen is inzien dat deze angst een kindsangst is en dat die ergens in ons onderbewuste ruimte inneemt waardoor wij ons nu, als volwassene van 50, 60, 70, 80 of zelfs 90 bang voelen. Dat noemen we soms ‘irrationele angst’, maar dat is omdat we het niet begrijpen, in feite is er wel degelijk een oorzaak voor, alleen we waren toen zo klein dat we alleen het gevoel hebben onthouden en niet de reden.
Hoe nu zorgen dat dit soort ‘kinderemoties’ erkend worden voor wat zij zijn en ze helpen ‘te groeien naar volwassenheid’?
Eigenlijk is het vrij simpel. Om ergens iets aan te kunnen doen moeten wij ons er van bewust worden dus hier is een stappenplan dat zou kunnen helpen:

Stappenplan voor emotionele groei:

1. ervaren van de emotie. Zodra er een emotie die we eigenlijk het liefst zo snel mogelijk zouden willen onderdrukken, de kop opsteekt doen we het tegenovergestelde. We staan de emotie toe en zeggen: vb. ik voel angst, of boosheid, of verdriet, of schaamte, of onzekerheid (noem maar op)
2. benoemen van de emotie en aanwijzen waar hij zit. vb. Ik voel angst en hij zit in mijn buik. Ik voel razernij en dat zit in mijn maagstreek. Ik voel paniek en die lijkt wel met mij op de loop te gaan. Jeetje zeg, wat voelt dat intens.
3. de emotie of het gevoel totaal ervaren, dus niet verdringen, geen afleiding zoeken. Een emotie is als een golf en heeft een begin een midden en een eind, dus hij gaat vanzelf voorbij en sneller dan je denkt. Kijk maar naar een huilbui, die duurt ook geen uren, eerder minuten. Natuurlijk kan dat best heftig zijn en daarom moet je goed zorgen dat je gewoon in- en uit blijft ademen. Rustig doorademen naar je buik. Niet om de emotie weg te ademen maar om er door heen te ademen.
4. als de emotie gezakt is dan kun je je ratio gebruiken en zeggen: goh, dat was heftig. Wat bizar eigenlijk dat ik zo bang was, aangezien er geen directe aanleiding is (je wordt bijvoorbeeld niet met een mes bedreigd, waardoor je angst gegrond zou zijn). Ik zie niet waar deze angst vandaan komt, het is dus hoogstwaarschijnlijk een kindsangst. Daar ga ik nu voor zorgen.
5. zie jezelf dan als klein meisje of jongetje en stel je dan voor dat je die kleine versie van jezelf gerust stelt. ‘Kom maar even lekker bij mij zitten, ben je bang? Boos? Verdrietig? Eenzaam? (vul maar in) dat is allemaal ok hoor, ik zal je lekker even stevig vasthouden, dan zul je zien dat je je een stuk beter voelt.’ En dan visualiseer je jezelf gewoon met je kleine kinderzelf op schoot. Arm om je schouders en jezelf zien. Stel je maar voor dat je precies dat zou doen voor jouzelf als kleintje wat je anders zou doen als je een kind van twee zou troosten die net op zijn knie gevallen is en hartverscheurend huilt.

Nou denk je misschien, nou zo makkelijk zal dit niet gaan, want ik ben al zo lang bang of verdrietig of wat dan ook. Maar je zult merken dat het wel gaat. Als je het jezelf toestaat. Soms is het handig om een klein dagboekje bij te houden, waarbij je gewoon een paar gedachten opschrijft die in je opkomen als je dit gaat oefenen. Zorg dan wel dat je jezelf niet gaat zitten afkammen want dat is een gewoonte die we heel snel moeten afleren! Want wat is vaak het geval, we hebben een leven lang voor anderen lopen gezorgd, niets mis mee, maar nu wordt het tijd dat we eens wat aandacht aan onszelf gaan schenken: oui aan MOI.

Wat leren we dan? Dat emoties komen en gaan als kleine golfjes, dat er altijd een eind aan komt, dat je jezelf heel goed kan troosten. En dat je zelfs als je al volwassen bent nog iets kan oplossen aan je eigen onverwerkte gevoelens.
Want waar komt het nu eigenlijk op neer? Het komt neer op gezien worden en gehoord worden. In plaats van bekritiseerd worden, veranderd worden of genegeerd worden. Heel veel mensen lijden aan minderwaardige gevoelens en zelfkritiek. Oordelen en meningen zijn in onze maatschappij alom aanwezig.
In feite hebben wij de nadruk gelegd op het ontwikkelen van de linkerhersenhelft en is in vele gevallen de rechterhersenhelft een ondergeschoven kindje geworden. Waardoor wij niet in innerlijke harmonie met onszelf zijn. En weet je wat het goede is? Als je je hiervan bewust wordt, kunnen we het heft in eigen handen nemen en onszelf helen.
Erken jezelf. Je bent het waard. Maakt niet uit hoe oud je bent, het is nooit te laat.

Als er iets in bovenstaande is wat onduidelijk is, mail me dan gewoon even.
Liefs en succes, Martine Clausen, martineclausen@gmail.com